Onlangs zat iemand die ik zie als een echte veranderaar tegenover mij op een stoel. Dat zie je natuurlijk niet meteen aan iemand en tevens valt me op dat veranderaars zichzelf veelal niet zozeer 'veranderend' vinden. Misschien is dat wel een kenmerk van een echte veranderaar: ze brengen zaken in beweging, zonder daar veel ruchtbaarheid aan te geven. Deze coachée worstelde met het effect van zijn oprechtheid en morele kompas. Hij bracht leidinggevenden regelmatig in verlegenheid met zijn vragen of opmerkingen, wat spanning in de relatie opleverde en vaak negatieve reacties uitlokte.
Tijdens een van onze coachingsessies bespraken we het voorbeeld van Jezus. Hij waste de voeten van leiders, een daad van ultieme nederigheid en dienstbaarheid. Tegelijkertijd bleef Hij trouw aan zichzelf en zijn missie, en hield Hij leiders een spiegel voor. Het effect was krachtig en confronterend. Hij is de ultieme Veranderaar.
Maar het voorbeeld van Jezus gaat verder dan alleen dienstbaarheid. Het vraagt ons ook om te leren omgaan met pijn en lijden. Zoals in Hebreeën 5:8 staat:
“Zelfs al was Jezus de Zoon van God, toch moest Hij uit ervaring leren wat gehoorzaamheid was, ook als dat pijn en verlatenheid betekende.”
Voor Jezus hing er een prijskaartje aan zijn autonomie. De waarheid en oprechtheid waarmee Hij sprak, riep reacties op vanuit de schaduw van de leiders om Hem heen. Auteur Danny Silk zegt het treffend: “Als jij verandert, verandert je relatie ook.”
De pijn van verandering
Verandering brengt spanning en vaak ook pijn met zich mee. Gelukkig hoeven wij, unlike Jezus, niet te sterven voor de mensheid. Toch kan het lastig zijn als iemand in een professionele relatie ervoor kiest om niet kwetsbaar te zijn en reageert vanuit defensie of afleiding. Wat doe je dan, wanneer je de schaduwkant van een ander ontmoet?
Ik moedigde de coachée aan om twee dingen te doen. Namelijk door de emotionele curve heen gaan en bewust kiezen hoe te reageren.
1. Door de emotionele curve heen gaan
In haar boek 'Goed voelen' beschrijft psychologe Michelle Dusseldorp emoties als signalen met een boodschap. Ze zijn er om je iets te vertellen en verdienen het om serieus genomen te worden. Emoties komen in golven, en je lichaam is een instrument dat je helpt die golven te verwerken. Door je emoties niet te onderdrukken, maar ze door je heen te laten gaan, kun je de spanning beter hanteren.
Denk bijvoorbeeld eens aan wat er gebeurt wanneer iemand op de snelweg of in de supermarkt je pad kruist en jouw plannen doorkruist. Wat voel je op dat moment? Kun je die emotie observeren zonder er direct naar te handelen? George Kohlrieser, psycholoog, hoogleraar leiderschap en organisatiegedrag, bekend van het boek en gedachtengoed 'Secure Base Leadership', herkent basisemoties zoals vreugde, verdriet, angst, boosheid, verrassing en afschuw. Deze begrippen kunnen helpen te onderscheiden wat we voelen.
Dr. Jill Bolte Taylor, een neurowetenschapper en auteur van het boek 'My Stroke of Insight' stelt dat de fysieke reactie van ons lichaam op een emotionele trigger — zoals de afgifte van stresshormonen en andere biochemische reacties — doorgaans slechts 90 seconden duurt. Na deze korte periode hangt het voortduren van de emotie af van onze gedachten en hoe we blijven reageren op de situatie. Dit inzicht kan helpen te onderscheiden hoe lang we voelen.
In onze kerk- en werkcultuur negeren we emoties vaak, omdat ze als onprofessioneel of irrelevant worden gezien. Maar juist door ruimte te geven aan wat je voelt, geef je jezelf de kans om helder te worden over je volgende stap. Het helpt je om in de dynamiek van relaties trouw te blijven aan wie je bent, zonder je verbinding met de ander te verliezen.
Ikzelf adem even diep in en uit als ik merk dat er een golf komt. Het helpt me om niet primair te reageren maar even goed te doorvoelen. Zo kan ik spanning verwerken zonder emotie te ontkennen, weg te drukken of er door overweldigd te worden. Ik blijf in contact met mijzelf en kies ervoor vanuit mijn geest te reageren. Een emotie wordt zo een onderdeel van het gesprek of de situatie, en geen vijand.
2. Bewust kiezen hoe te reageren
Autonomie gaat over het maken van keuzes. Het betekent dat je vrij bent om te reageren zoals jij wilt, maar het betekent ook dat je verantwoordelijk bent voor die reactie.
Je emoties gebruiken als rechtvaardiging om de ander hard aan te pakken is een keuze – jouw keuze. Jezus leerde gehoorzaamheid door het lijden heen. Het vormde Hem en stelde Hem in staat om de allerhoogste positie van leiderschap te dragen.
Kun jij, net als Jezus, je afvragen: “Wat kan ik leren wanneer ik de schaduwkant van een ander ontmoet? Hoe kan ik groeien in karakter en emotionele intelligentie?”
Je hebt een keuze. Hoe de ander zich opstelt, is niet jouw verantwoordelijkheid. Hoe jij daarop reageert, wel. Overweeg wat je opties zijn:
•Neem ik afstand?
•Kies ik voor verbinding?
•Doe ik een verzoek?
•Geef ik feedback?
•Stel ik een grens?
•Wat zegt Gods Geest hierover, in zijn Woord of in mijn hart?
Groeien door spanning heen
Het toelaten van je emoties helpt je om wijze beslissingen te nemen die passen bij je waarden en identiteit. Dat klinkt misschien simpel, maar het vraagt oefening – keer op keer. Gelukkig is er hulp: Jezus heeft ons zijn Geest gegeven om ons te ondersteunen in dit proces.
De coachée waarmee ik sprak, besloot trouw te blijven aan zijn missie om “de voeten van leiders te wassen” en tegelijkertijd zijn eigen weg te gaan. Het was niet gemakkelijk, maar hij ervoer het als bevrijdend. Hij koos voor groei, ondanks de pijn die daarmee gepaard ging.
Reflectie
Hoe werkt dit bij jou? Misschien kun jij in de komende tijd reflecteren op een situatie waarin emoties je overweldigen. Wat doet het met je als je de schaduwkant van een professionele relatie tegenkomt? Laat je die emoties door je heen gaan en gebruik je die ervaring om te kiezen hoe je wilt reageren?
Onthoud: als jij verandert, verandert je relatie ook.
Wijsheid en moed toegebeden,
Sven Leeuwestein
Sven Leeuwestein adviseert en begeleidt leiders in en van kerken, bedrijven en overheidsorganen op het snijvlak van spiritualiteit en leiderschap.
Tijdens een van onze coachingsessies bespraken we het voorbeeld van Jezus. Hij waste de voeten van leiders, een daad van ultieme nederigheid en dienstbaarheid. Tegelijkertijd bleef Hij trouw aan zichzelf en zijn missie, en hield Hij leiders een spiegel voor. Het effect was krachtig en confronterend. Hij is de ultieme Veranderaar.
Maar het voorbeeld van Jezus gaat verder dan alleen dienstbaarheid. Het vraagt ons ook om te leren omgaan met pijn en lijden. Zoals in Hebreeën 5:8 staat:
“Zelfs al was Jezus de Zoon van God, toch moest Hij uit ervaring leren wat gehoorzaamheid was, ook als dat pijn en verlatenheid betekende.”
Voor Jezus hing er een prijskaartje aan zijn autonomie. De waarheid en oprechtheid waarmee Hij sprak, riep reacties op vanuit de schaduw van de leiders om Hem heen. Auteur Danny Silk zegt het treffend: “Als jij verandert, verandert je relatie ook.”
De pijn van verandering
Verandering brengt spanning en vaak ook pijn met zich mee. Gelukkig hoeven wij, unlike Jezus, niet te sterven voor de mensheid. Toch kan het lastig zijn als iemand in een professionele relatie ervoor kiest om niet kwetsbaar te zijn en reageert vanuit defensie of afleiding. Wat doe je dan, wanneer je de schaduwkant van een ander ontmoet?
Ik moedigde de coachée aan om twee dingen te doen. Namelijk door de emotionele curve heen gaan en bewust kiezen hoe te reageren.
1. Door de emotionele curve heen gaan
In haar boek 'Goed voelen' beschrijft psychologe Michelle Dusseldorp emoties als signalen met een boodschap. Ze zijn er om je iets te vertellen en verdienen het om serieus genomen te worden. Emoties komen in golven, en je lichaam is een instrument dat je helpt die golven te verwerken. Door je emoties niet te onderdrukken, maar ze door je heen te laten gaan, kun je de spanning beter hanteren.
Denk bijvoorbeeld eens aan wat er gebeurt wanneer iemand op de snelweg of in de supermarkt je pad kruist en jouw plannen doorkruist. Wat voel je op dat moment? Kun je die emotie observeren zonder er direct naar te handelen? George Kohlrieser, psycholoog, hoogleraar leiderschap en organisatiegedrag, bekend van het boek en gedachtengoed 'Secure Base Leadership', herkent basisemoties zoals vreugde, verdriet, angst, boosheid, verrassing en afschuw. Deze begrippen kunnen helpen te onderscheiden wat we voelen.
Dr. Jill Bolte Taylor, een neurowetenschapper en auteur van het boek 'My Stroke of Insight' stelt dat de fysieke reactie van ons lichaam op een emotionele trigger — zoals de afgifte van stresshormonen en andere biochemische reacties — doorgaans slechts 90 seconden duurt. Na deze korte periode hangt het voortduren van de emotie af van onze gedachten en hoe we blijven reageren op de situatie. Dit inzicht kan helpen te onderscheiden hoe lang we voelen.
In onze kerk- en werkcultuur negeren we emoties vaak, omdat ze als onprofessioneel of irrelevant worden gezien. Maar juist door ruimte te geven aan wat je voelt, geef je jezelf de kans om helder te worden over je volgende stap. Het helpt je om in de dynamiek van relaties trouw te blijven aan wie je bent, zonder je verbinding met de ander te verliezen.
Ikzelf adem even diep in en uit als ik merk dat er een golf komt. Het helpt me om niet primair te reageren maar even goed te doorvoelen. Zo kan ik spanning verwerken zonder emotie te ontkennen, weg te drukken of er door overweldigd te worden. Ik blijf in contact met mijzelf en kies ervoor vanuit mijn geest te reageren. Een emotie wordt zo een onderdeel van het gesprek of de situatie, en geen vijand.
2. Bewust kiezen hoe te reageren
Autonomie gaat over het maken van keuzes. Het betekent dat je vrij bent om te reageren zoals jij wilt, maar het betekent ook dat je verantwoordelijk bent voor die reactie.
Je emoties gebruiken als rechtvaardiging om de ander hard aan te pakken is een keuze – jouw keuze. Jezus leerde gehoorzaamheid door het lijden heen. Het vormde Hem en stelde Hem in staat om de allerhoogste positie van leiderschap te dragen.
Kun jij, net als Jezus, je afvragen: “Wat kan ik leren wanneer ik de schaduwkant van een ander ontmoet? Hoe kan ik groeien in karakter en emotionele intelligentie?”
Je hebt een keuze. Hoe de ander zich opstelt, is niet jouw verantwoordelijkheid. Hoe jij daarop reageert, wel. Overweeg wat je opties zijn:
•Neem ik afstand?
•Kies ik voor verbinding?
•Doe ik een verzoek?
•Geef ik feedback?
•Stel ik een grens?
•Wat zegt Gods Geest hierover, in zijn Woord of in mijn hart?
Groeien door spanning heen
Het toelaten van je emoties helpt je om wijze beslissingen te nemen die passen bij je waarden en identiteit. Dat klinkt misschien simpel, maar het vraagt oefening – keer op keer. Gelukkig is er hulp: Jezus heeft ons zijn Geest gegeven om ons te ondersteunen in dit proces.
De coachée waarmee ik sprak, besloot trouw te blijven aan zijn missie om “de voeten van leiders te wassen” en tegelijkertijd zijn eigen weg te gaan. Het was niet gemakkelijk, maar hij ervoer het als bevrijdend. Hij koos voor groei, ondanks de pijn die daarmee gepaard ging.
Reflectie
Hoe werkt dit bij jou? Misschien kun jij in de komende tijd reflecteren op een situatie waarin emoties je overweldigen. Wat doet het met je als je de schaduwkant van een professionele relatie tegenkomt? Laat je die emoties door je heen gaan en gebruik je die ervaring om te kiezen hoe je wilt reageren?
Onthoud: als jij verandert, verandert je relatie ook.
Wijsheid en moed toegebeden,
Sven Leeuwestein
Sven Leeuwestein adviseert en begeleidt leiders in en van kerken, bedrijven en overheidsorganen op het snijvlak van spiritualiteit en leiderschap.